Risk Değerlendirmesi / Risk Analizi
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile, 2013 yılından itibaren tüm işverenler işyerleri için isg risk değerlendirmesi (risk analizi) yapmak (eğer yetkinliği varsa) veya yaptırmakla (yetkili iş güvenliği uzmanına) yükümlüdür.
Risk Analizi Nedir ?
Her çalışmanın amacı belli bir kazanç sağlamak veya başarılı olmaktır. Ancak çok az bile olsa kaybetme durumu her işte mevcuttur. Kayıplara neden olan tüm etkenler risk olarak adlandırılır ve sonucu belli olmayan her işin bir riski vardır. Risk, size bağımlı veya sizden bağımsız etkenlerin etkisiyle ortaya çıkabilecek, istatistik olarak kalıplandırılabilecek olayların tümünü oluşturur. Kontrol edilebilmeleri bile değişkenlik gösteren bu kötü sonuçlar doğurabilecek risklerin önüne geçilmesi için bir uzman dâhilinde işyerlerinin incelenmesi şarttır. Özellikle Türkiye yüksek iş kazası istatistikleri ile dünyanın birçok ülkesinden geride kalmaktadır. İnsan hayatının her türlü durumda korunması ve gerekli ortamların sağlanması, ülkenin gelişmişliğini gösteren en büyük etken olduğu için bu yüz kızartıcı durumun önüne geçilmesi için yasalarla zorunlu hale getirilmesi gerekmiştir. İnsan hayatına değer vermeyen, oluşabilecek kazaların önlemini alamayan işletmeler de zaten itibar sarsıcı bu durumdan olumsuz olarak etkileneceklerdir. Artık iş güvenliği yasalarıyla, bir apartman dahi olsa, apartman için çalışanı mevcut ise risk analizi yapılması zorunlu hale getirilmiştir.
Risk analizi, yapılan işler sonucunda her türlü işyeri yetkilisi ve çalışanı için zarara neden olabilecek risklerin belirlenmesi ve olasılıklar dâhilinde yorumlanması işlemidir. Riskler belirlenir, risklere sebebiyet verecek kaynaklar sınıflandırılır ve doğabilecek sorunlar olasılık dağılımı ile işyeri yetkililerine aktarılır. Olasılık dağılımlarını yorumlamak için de mutlaka bir iş güvenliği uzmanının görüşünün alınması gerekecektir. Yönetmeliğin gerçekleştirilmesinde ve yasalar doğrultusunda sunulacak en iyi hizmeti bünyemizde bulunan iş güvenliği uzmanlarımız, iş yeri hekimimiz ve sağlık personelimizle sizlere aktarmaktayız.
İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Kapsamı
Çalışanları arasında iş güvenliği uzmanı bulunmayan işyerlerinde, bu yükümlülük ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden veya yetkilendirilmiş toplum sağlığı merkezlerinden hizmet alarak yerine getirebileceği belirtilmiştir.
İşverenin çalışma ortamında iş imkânı sağladığı personelin sağlığını ve güvenliğini sağlaması ve bu durumu sürdürmesi beklenir. Bu amaç doğrultusunda risk analizi yaptırılır. Ancak risk analizinin gerçekleştirilmiş olması ile işverenin yükümlülüğü sona ermez. Risk analizi çalışmalarında uzmanlara ihtiyaç duyulan her türlü bilgi ve belge tedarik edilmelidir.
Risk analizi ne sadece işverenin ne de görevlendirilen uzmanın yetkisindedir. Risk analizi bir ekip çalışmasıdır ve bu ekibi oluşturacak kişiler yönetmelikçe belirtilmiştir. Kısaca bahsedecek olursak; işveren veya vekili, iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri, işyeri çalışan temsilciler ve oluşabilecek riskler hakkında bilgi sahibi destek elemanları bu ekibi oluşturacaktır.
İşveren, risk analizi çalışmalarının yürütülmesi için bir kişiyi görevlendirip analiz akışının ilerlemesini sağlayabilir ancak hiçbir şekilde analizin gerçekleştirilmesi için gerekli olan çalışmaların yapılmasına engel teşkil edebilecek bir davranışta bulunamaz. Ayrıca analiz ekibi de işverenin sağladığı belgelerin korunması ve gizli tutulmasıyla yükümlüdür.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu göre tek bir işçisi olan apartmanlar, siteler ve işyerleri de risk analizini gerçekleştirmek zorundalar.
Risk Analizi Ne Zaman ve Ne Sıklıkta Gerçekleştirilmelidir?
Kuruluş aşamasından sonra risk analizi yapılmamış işyerlerinde öncelikli olarak yapılması gereken işlem risk analizini oluşturmaktır. Daha sonra olabilecek değişikliklerde risk analizi yenilenmelidir. Bu değişiklikleri; işyerinin taşınması, işyerinin el değiştirmesi ve teknolojik olarak üretimde kullanılan ürünün değişmesi, yeni ve ciddi bir tehlikenin ortaya çıkması –ki bu işyeri dışında kaynaklanan bir durumdan ötürü de olabilir- , uygulamalarda gözden kaçan herhangi bir durumun tespiti olarak sıralayabiliriz.
Eğer iş yerinde bir iş kazası meydana gelmiş veya bir meslek hastalığı gibi durum oluşmuşsa risk analizi tekrar yapılmalıdır.
İşyerinin tehlike sınıfına göre yapılan risk analizleri de ayrıca tekrarlanmalıdır. Üç adet olmak üzere çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli tehlike sınıfları vardır. İşyerleri aşağıda belirtilen tehlike tanımlarına göre sınıflandırılır.
Tehlikeler belirlendikten sonra ister psikolojik ister fizyolojik olarak oluşabilecek tüm etkiler belirlenir ve kayda alınır. İşletmenin yeri nedeniyle, plan dışı düzenlemelerin yapılmasıyla, işyeri binasında kullanılan yapı malzemeleri, her türlü faaliyet esnasındaki çalışma usulleri, ziyaretçiler, hijyen alışkanlıkları gibi durumlar bile tehlike sınıfının belirlenmesinde etkilidir.
Tehlike sınıfı da belirlendikten sonra iş yerleri sınıflarına göre 2,4 ve 6 yılda bir analizlerini yenilemek zorundadırlar.